کمبود ۱۰۰هزار پرستار در کشور

به گزارش مملکت آنلاین، عباس عبادی در نشست خبری که امروز (۲۶ مرداد) و در آستانه هفته دولت برگزار شد، اظهار کرد: هنگامی که دولت چهاردهم سکان اجرایی را در دست گرفت، میزان معوقات تمام نیروهای انسانی نظام سلامت حدود ۱۲ ماه بود. میزان معوقات به نحوی بود که شاهد اعتراضات گسترده پرسنل سلامت در سطح کشور بودیم.

وی با بیان اینکه معوقات پرسنل نظام سلامت در کانون توجه ریاست‌جمهوری قرار گرفته است، گفت: رئیس‌جمهور از اعضای نظام‌سلامت است. رئیس‌جمهور و وزیر بهداشت به موضوع پرداخت مطالبات ورود کردند؛ به نحوی که میزان مطالبات به ۶ ماه رسید.

معاون پرستاری وزارت بهداشت درباره وضعیت کنونی معوقات پرستاران تصریح کرد: در حال حاضر، میزان معوقات تعرفه‌های پرستاری ۷ ماه و اضافه‌کار نیز ۳ ماه است. دانشگاه‌های علوم‌پزشکی تلاش می‌کنند که اضافه‌کار پرستاران را با حقوق آنها پرداخت کنند؛ به نحوی که فاصله یک ماهه برای پرداخت اضافه‌کار وجود داشته باشد. معوقه ۳ ماهه اضافه‌کار پرستاران برای سال گذشته است.

معاون پرستاری وزارت بهداشت با بیان اینکه فرمول پرداخت اضافه‌کاری پرستاران طی سال گذشته تغییر کرد، گفت: فرمول دریافت اضافه‌کار پرستاران تغییر کرد و دریافتی اضافه‌کار پرستاران ۲.۵ برابر شد. تغییر منابع پرداخت اضافه‌کاری پرستاران از دیگر اقدامات دولت چهاردهم است؛ به نحوی که اضافه‌کاری پرستاران از منابع اختصاصی پرداخت می‌شد اما در حال حاضر منابع عمومی، منابع پرداخت اضافه‌کار پرستاران هستند.

وی با بیان اینکه هیچ شکی در ارتباط با موضوع کمبود پرستار در کشور وجود ندارد، گفت: افزایش ظرفیت رشته پرستاری، یکی از راهکاری‌های حل مشکل کمبود پرستار است؛ به نحوی که افزایش ظرفیت رشته پرستاری از ابتدای دهه ۹۰ در دستور کار قرار گرفت و همچنان ادامه دارد. به طور مثال، ظرفیت مصوب رشته پرستاری در سال گذشته ۱۱هزار و ۵۰۰ نفر بود اما به دلیل استقبال داوطلبان کنکور از این رشته تحصیلی، میزان پذیرش در این رشته به ۱۳هزار نفر رسید. همچنین ظرفیت رشته پرستاری با تعداد پذیرفته‌شدگان رشته‌های اتاق عمل و هوشبری ۱۷هزار نفر بود.

عبادی با بیان اینکه تربیت نیروی انسانی در نظام سلامت و رشته پرستاری گران است، گفت: اگرچه به موضوع تربیت نیروی انسانی توجه کرده‌ایم اما به موضوع حفظ و نگهداشت آنها بی‌توجه بوده‌ایم. نکته مهم و اساسی این است که به موضوع حفظ و نگهداری نیروی انسانی توجه کنیم.

وی گفت: حرفه پرستاری، یک حرفه امنیتی است؛ چرا که موضوع سلامت مردم در کنار تربیت نیروی انسانی قرار دارد. یک رساله در مقطع دکتری در یکی از دانشگاه‌های علوم‌پزشکی کشور برای میزان هزینه تربیت نیروی انسانی در رشته پرستاری انجام شده و عدد به دست آمده یک عدد بزرگ است. اگر هزینه‌هایی که برای تربیت نیروی انسانی صرف می‌کنیم برای حفظ و نگهداشت نیروی انسانی صرف کنیم، دیگر دلیلی برای ترک شغل و مهاجرت نیروی انسانی وجود ندارد.

وی با بیان اینکه در حوزه نگهداشت نیروی انسانی دچار ضعف هستیم، تصریح کرد: اگرچه اقداماتی مانند افزایش اضافه‌کار پرستاران و اجرای تعرفه‌های پرستاری را تجربه کرده‌ایم اما این مولفه‌ها سبب نگهداشت پرستاران نشده است. لایحه «حمایت مادی و معنوی از پرستاران» در دولت سیزدهم مطرح شد اما به دلیل تغییرات دولت در سال گذشته روند اجرای این لایحه دچار تاخیر شده است. در مجموع علیرغم اینکه اقدامات خوبی انجام شده چه اجرای قانون تعرفه گذاری چه اصلاح بحث اضافه کار اما متاسفانه سرعت تورم در سال‌های گذشته از سرعت کمک ما بیشتر بوده و جبران این عقب ماندگی نیاز به همت بیشتری است.

او با اشاره به کمبود پرستار در کشور و همچنین استاندارد «نسبت پرستار به تخت» گفت: آن چیزی که سازمان‌های حرفه‌ای در سال‌های گذشته تقریباً به اجماع نسبی رسیدند به ازای هر تخت باید ۱.۸ گروه پرستاری حضور داشته باشند یا وجود داشته باشد که در کشور ما ۹۵ صدم است یعنی تقریبا ۱۰۰ هزار نفر باید به این جمعیت اضافه شوند.

وی ادامه داد: البته استخدام‌های خوبی به خصوص بعد از کرونا داشتیم اما از سوی دیگر خروجی از سیستم به علت بازنشستگی یا تغییر شغل به علت درآمد پایین و سختی کار نیز در حد قابل توجهی است؛ به هر حال  ۱۰۰ هزار نفر کمبود داریم.

وی در پاسخ به پرسشی درباره آزمون‌های استخدامی پیش رو و همچنین عدد مطلوب برای جذب پرستار، گفت: بر اساس پیگیری‌های سال‌های ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲ وزارت بهداشت در دولت سیزدهم، موضوع جذب سالانه ۲۵هزار نیروی انسانی برای تمام پرسنل نظام سلامت را داشتیم. موضوع جذب ۲۵۰۰۰ نیروی انسانی در سال ۱۴۰۲ محقق شد و در سال ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ نیز تبدیل وضعیت داشته‌ایم. آزمون استخدامی شهریور ماه سال جاری نیز مجوز سال گذشته است که با تاخیر ابلاغ شد.

عبادی ادامه داد: با توجه به این شرایط، وزارت بهداشت بر این باور است که آزمون استخدامی شهریور ماه برای مجوز استخدامی سال ۱۴۰۳ است. وزارت بهداشت، جذب ۲۵۰۰۰ نیروی سانی در تمام گروه‌های نظام سلامت را در نظر دارد و امیدوارم که روند این موضوع در شش ماهه دوم سال تسریع شود.

معاون پرستاری وزارت بهداشت با بیان اینکه ۱۹۰۰ نیروی پرستار در سال گذشته بازنشست شدند، افزود: همچنین حدود ۲۱۵۰ نفر به دلیل مسائل مختلف نسبت به ترک موقعیت شغلی، گرفتن مرخصی طولانی‌مدت و استعفا اقدام کرده‌اند. بر این اساس می‌توان گفت که آزمون‌های استخدامی در اغلب موارد شاید بتواند نشتی‌های نیروهای انسانی که از سیستم خارج می‌شوند، جبران کند.

عبادی در پاسخ به پرسش دیگری درباره دیدگاه‌ها نسبت به توسعه مدارس بهیاری و نظر وزارت بهداشت در این باره، گفت: توسعه دانشکده‌های پرستاری و تخصصی‌شدن این رشته در دهه ۹۰ در دستور کار قرار گرفت؛ به نحوی که توسعه مدارس بهیاری در راستای تحقق گسترش رشته و دانشکده‌های پرستاری رو به کاهش رفت. همچنین ردیف بهیاری از ساختار وزارت بهداشت حذف شد و طی ۱۰ سال گذشته هیچ استخدامی با عنوان بهیاری نداشته‌ایم. مجوز استخدام بهیار را نداریم، چرا که آزمون استخدامی برای دانش‌آموختگان مقطع کاردانی و بالاتر برگزار می‌شود.

وی درباره  دیدگاه وزارت بهداشت در ارتباط با بهیاری ادامه داد: برخی معاونت‌های وزارت بهداشت بر این باور بودند که «بهیاری» راهکاری برای حل مشکل کمبود پرستار در کشور است اما معاونت پرستاری در دولت‌های سیزدهم و چهاردهم با توسعه دبیرستان‌های بهیاری مخالف است. باز هم تکرار می‌کنم، شاکله وزارت بهداشت با هدف و نیت رفع کمبود پرستار با گسترش دبیرستان‌های بهیاری موافق است.

عبادی با بیان اینکه مخالفت معاونت پرستاری با گسترش دبیرستان‌های بهیاری یک موضوع تخصصی است، گفت: مخالفت معاونت پرستاری با توسعه مدارس بهیاری یک موضوع صنفی نیست؛ سه سال زمان و هزینه برای تربیت نیروی بهیاری صرف می‌شود اما فرصت استخدام برای آنها وجود ندارد. همچنین اگر بهیاران بخواهند ادامه تحصیل دهند، می‌بایست دو سال سابقه کار بالینی داشته باشند اما فرصت استخدام برای آنها وجود ندارد. تربیت نیروی بهیاری در دبیرستان سبب اتلاف سرمایه‌های کشور می‌شود.

وی با بیان اینکه نیروهای بهیاری برای ادامه تحصیل تمایل دارند، ادامه داد: سهمیه پنج درصدی برای بهیاران به منظور ادامه تحصیل در نظر گرفته شده اما مدت‌زمان تحصیل در مقطع کارشناسی که چهار است برای بهیاران هفت سال می‌شود که با نگاه تخصصی منافات دارد. من بر این باور هستم که اگر اهتمام خود را در کنار افزایش ظرفیت رشته‌های پرستاری برای حفظ و نگهداشت نیروی انسانی به کار گیریم، موفق‌تر می‌شویم. اگر بخشی از هزینه‌ای که برای تربیت نیروی انسانی به کار گرفته می‌شود در زمینه حفظ و نگهداشت نیروی انسانی خرج شود، بخش قابل‌توجهی از مشکلات حل می‌شود.

عبادی با بیان اینکه در زمینه کمبود پرستار دچار پارادوکس هستیم، توضیح داد: بررسی‌ها بیانگر این است که تعداد افرادی که در استان‌های غربی در آزمون ستخدامی شهریور ماه برای رشته پرستاری ثبت‌نام کرده‌اند، ۴۰ برابر ظرفیت این آزمون هستند. این در حالی است که تعداد متقاضیان آزمون استخدامی در استان‌های هرمزگان، تهران، سیستان و بلوچستان به طور کلی استان‌های جنوبی کشور، کمتر از ظرفیت مدنظر است.

وی با بیان اینکه جاذبه‌های شغلی برای رشته پرستاری در نظر گرفته نشده، توضیح داد: جاذبه‌های شغلی می‌بایست ایجاد شود. به عنوان مثال شرایط پرداخت در استان‌های تهران و اردبیل به نحوی است که میزان دریافتی پرستاران در این دو استان با یکدیگر چندان تفاوتی ندارد اما آیا هزینه‌های زندگی در این دو استان یکسان است؟. این احتمال وجود دارد که یک پرستار از استان اردبیل به استان‌های جنوبی کشور سفر کند اما آیا شرایط جغرافیایی این استان‌ها یکسان است؟ همانطور که جذابیت‌های شغلی برای سایر مشاغل در جنوب کشور در نظر گرفته می‌شود برای پرستاری نیز باید در نظر گرفته شود تا یک پرستار در جنوب کشور مشغول به کار شود. اگرچه موضوع تعرفه ترجیحی در مناطق کم برخوردار اجرا می‌شود اما دولت می‌بایست به مسائلی مانند ماندگاری پرستاران ورود کند.

وی با بیان اینکه ۷۵ درصد پرستاران کشور را زنان تشکیل می‌دهند، تصریح کرد: این احتمال وجود دارد که زنان به دلیل وابستگی که به خانواده‌های خود دارند، شاید تمایلی برای حضور در مناطق جنوبی کشور نداشته باشند. همچنین تجارب گذشته حاکی از آن است اغلب پرستارانی که تمایل به حضور در جنوب کشور دارند، مردان هستند.

عبادی درباره فوق‌العاده خاص پرستاران نیز توضیح داد: موضوع فوق‌العاده خاص پرستاران در مجلس تصویب شده است و این موضوع در دولت در حال سپری‌کردن چگونگی تخصیص امتیازهای فنی برای پرستاران است. وزارت بهداشت از سازمان نظام پرستاری درخواست کرده است که نظر خود درباره چگونگی امتیازدهی به پرستاران را تعریف کند. با توجه به اینکه پرستاران در بخش‌ها و حوزه‌های مختلف اشتغال دارند، بیشترین امتیاز برای پرستاران شاغل در گروه سلامت و بخش‌های پراسترس در نظر گرفته می‌شود. تمام گروه‌های صنفی پرستاری برای موضوع فوق‌العاده خاص پرستاران بسیار تلاش کرده‌اند و امیدوارم که این موضوع هرچه سریع‌تر به مقصد نهایی برسد.

عبادی درباره جزئیات گروه‌های پرستاری شاغل در نظام سلامت در حوزه بالین گفت: مجموع پرستاران در نظام سلامت ۲۱۴ هزار نفر است که از این تعداد ۱۴۶ هزار نفر در بخش‌های درمانی اشتغال دارند. همچنین آمار و ارقام بیانگر این است که ۱۷۰۰۰ نفر در هوش‌بری و ۲۲هزار نفر در اتاق عمل اشتغال دارند و مابقی کمک‌پرستار و بهیار هستند. آمار پرستاران شاغل در حوزه بهداشت در اختیار معاونت پرستاری نیست.

وی با بیان اینکه کیفیت خدمات پرستاری در کشور مطلوب است، گفت: معاونت پرستاری وزارت بهداشت وظیفه دارد که ارتقای کیفیت خدمات پرستاری از طریق توانمندسازی نیروهای پرستاری را انجام دهد. همچنین تکلیف وزارت بهداشت مشخص است و این وظیفه برای تمام معاونت‌های این وزارتخانه نیز یکسان است. سازمان نظام پرستاری و انجمن‌های پرستاری، رسیدگی به موضوعات صنفی در حوزه پرستاری را بر عهده دارند. مدل حمایت معاونت پرستاری با حمایت‌های صنفی متفاوت است و باید بدانیم که معاونت پرستاری وزارت بهداشت به دنبال ارتقای سطح کیفی خدمات پرستاری است.

عبادی در پاسخ به سوالی درباره مهاجرت پرستاران به دانمارک، با بیان اینکه ۳۰۰۰ پرستار ایرانی به کشور دانمارک مهاجرت کرده‌اند، گفت: اما تنها حدود ۶۰۰ نفر از این افراد توانسته‌اند مجوز استخدام بگیرند. بر اساس گزارش سازمان نظام پزشکی، میزان درخواست‌ها برای گوداستندینگ در سال ۱۴۰۳ نسبت به ۱۴۰۲، ۱۸ درصد کاهش یافته است. همچنین این میزان کاهش درخواست گوداستندینگ بر اساس گزارش سازمان نظام پرستاری در سال گذشته نسبت به سال ۱۴۰۲ حدود ۳۵ درصد است.

معاون وزیر بهداشت در پایان گفت: آمار و ارقام بیانگر این است که ۵۸۶ نفر با ویزای پرستاری از کشور خارج شدند که این میزان در سال ۱۴۰۲ نیز تا حدودی به همین میزان بود. میزان خروجی پرستاران از کشور با ویزای پرستاری در سال‌های ۱۴۰۱ و ۱۴۰۰ بسیار زیاد بود.

انتهای پیام/