آیا جامعه ایران دچار «بیماری رژ لب» شده است؟
در سالهای اخیر، افزایش مصرف برخی کالاهای کوچک اما نمادین مانند لوازم آرایشی، بهویژه رژ لب، در شرایط دشوار اقتصادی توجه بسیاری از تحلیلگران اجتماعی را به خود جلب کرده است.
به گزارش مملکت آنلاین، پدیدهای که در ادبیات اقتصادی و اجتماعی با عنوان «بیماری رژ لب» شناخته میشود، این پرسش را مطرح میکند که آیا جامعه ایران نیز تحت تأثیر این الگوی رفتاری قرار گرفته است؟
بیماری رژ لب چیست؟
اصطلاح «بیماری رژ لب» (Lipstick Effect) به رفتاری اشاره دارد که در دورههای رکود اقتصادی مشاهده میشود؛ زمانی که افراد بهجای خرید کالاهای گرانقیمت و بادوام، به خرید اقلام کوچک، ارزانتر و لذتبخش روی میآورند. این کالاها، هرچند هزینه زیادی ندارند، اما به مصرفکننده احساس کنترل، رضایت و بهبود موقت روحیه میدهند.
شرایط اقتصادی و بروز این پدیده در ایران
اقتصاد ایران در سالهای اخیر با چالشهایی مانند تورم بالا، کاهش قدرت خرید، نااطمینانی شغلی و فشارهای معیشتی مواجه بوده است. در چنین شرایطی، بسیاری از خانوادهها توان خرید کالاهای بزرگ مانند مسکن، خودرو یا حتی لوازم خانگی را از دست دادهاند. در مقابل، افزایش تقاضا برای کالاهای مصرفی کوچک مانند لوازم آرایشی، اکسسوریها یا خوراکیهای خاص قابل مشاهده است؛ رفتاری که میتواند نشانهای از بروز «بیماری رژ لب» در جامعه باشد.
ابعاد روانی و اجتماعی
خرید این نوع کالاها تنها یک انتخاب اقتصادی نیست، بلکه واکنشی روانی به فشارهای روزمره محسوب میشود. برای بسیاری از افراد، بهویژه زنان، خرید لوازم آرایشی راهی برای حفظ هویت فردی، افزایش اعتمادبهنفس و ایجاد حس شادی در شرایطی است که آینده اقتصادی مبهم به نظر میرسد. شبکههای اجتماعی و تبلیغات نیز با برجستهسازی زیبایی و مصرف، این الگو را تقویت میکنند.
آیا این پدیده نگرانکننده است؟
در کوتاهمدت، این رفتار میتواند بهعنوان یک مکانیسم سازگاری روانی قابل درک باشد. اما در بلندمدت، اگر مصرف نمادین جایگزین برنامهریزی اقتصادی و پسانداز شود، میتواند نشانهای از فرسودگی اجتماعی و ناامیدی نسبت به آینده تلقی گردد. عادیسازی این الگو ممکن است توجه را از ریشههای اصلی مشکلات اقتصادی منحرف کند.
نتیجهگیری
به نظر میرسد جامعه ایران در برخی لایهها نشانههایی از «بیماری رژ لب» را تجربه میکند؛ پدیدهای که بیش از آنکه درباره رژ لب باشد، درباره تلاش افراد برای حفظ امید و هویت در شرایط فشار اقتصادی است. درک این رفتار نیازمند نگاهی همزمان به اقتصاد، روانشناسی و فرهنگ اجتماعی است. حل مسئله، نه در نقد مصرفکننده، بلکه در بهبود شرایط اقتصادی و افزایش احساس امنیت و امید در جامعه نهفته است.
انتهای پیام/